Słońce to źródło ciepła i energii, ale jego blask skrywa także mniej korzystne oblicze – szkodliwe promieniowanie słoneczne, które bez odpowiedniej ochrony może prowadzić do poważnych uszkodzeń skóry. Szczególnie narażona jest skóra wrażliwa, reagująca szybciej na negatywne działanie promieniowania UV. Właśnie dlatego tak ważna jest fotoprotekcja, czyli świadome sięganie po kosmetyki z filtrami, uzupełnione o proste nawyki, takie jak noszenie okularów przeciwsłonecznych. Co najlepiej chroni przed słońcem? Podpowiadamy!
Co to jest fotoprotekcja?
Fotoprotekcja to zestaw działań mających na celu ochronę skóry przed szkodliwym promieniowaniem UV słonecznym, które może prowadzić do oparzeń, przedwczesnego starzenia (fotostarzenia), przebarwień, a także zwiększa ryzyko nowotworów skóry, takich jak czerniak. Obejmuje ona unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce, zwłaszcza w godzinach 10-16, stosowanie odzieży ochronnej, kapeluszy i okularów przeciwsłonecznych, a także regularne stosowanie kremów z filtrem SPF 50+ o szerokim spektrum ochrony (UVA/UVB) .
Czym jest promieniowanie UVA?
Promieniowanie UVA to najdłuższa i najbardziej przenikliwa forma promieniowania ultrafioletowego, stanowiąca aż 95% całego UV docierającego do powierzchni Ziemi. Dzięki swojej długości fali (320–400 nm) wnika głęboko w skórę – aż do skóry właściwej, a nawet tkanki podskórnej – gdzie niepostrzeżenie uszkadza struktury podporowe, takie jak kolagen i elastyna. To właśnie ono odpowiada za proces fotostarzenia skóry: powstawanie zmarszczek, przebarwień oraz utratę jędrności. Co więcej, UVA działa przez cały rok, niezależnie od pogody czy pory roku, przenikając także przez szyby okienne.
Czym jest promieniowanie UVB?
Choć stanowi jedynie około 5% ultrafioletu docierającego do Ziemi, promieniowanie UVB ma wyjątkowo intensywne oddziaływanie na naszą skórę. Obejmuje zakres fal od 280 do 320 nm i działa głównie na naskórek, gdzie odpowiada za syntezę witaminy D, ale też za charakterystyczny rumień i opaleniznę – naturalną barierę ochronną organizmu.
Czym jest promieniowanie UVC?
Promieniowanie UVC, o długości fali poniżej 280 nm, jest najsilniejszą i najbardziej destrukcyjną formą ultrafioletu. Na szczęście naturalna warstwa ozonowa skutecznie zatrzymuje je, uniemożliwiając dotarcie do powierzchni Ziemi. Gdyby było inaczej, jego oddziaływanie mogłoby stanowić poważne zagrożenie dla życia na naszej planecie.
Negatywne skutki promieniowania słonecznego – oparzenia słoneczne i nie tylko
Choć słońce odgrywa ważną rolę w syntezie witaminy D i poprawia nasze samopoczucie, nadmierna ekspozycja na słońce może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Promieniowanie UVA i UVB wnikając w skórę, prowadzą do uszkodzeń zarówno na poziomie komórkowym, jak i strukturalnym, a efekty tych procesów bywają widoczne dopiero po latach. Warto pamiętać, że szkody wywołane przez UV są często nieodwracalne i dotyczą nie tylko wyglądu, ale też zdrowia całego organizmu. Do najczęstszych negatywnych skutków nadmiernego kontaktu ze słońcem należą:
oparzenia słoneczne – bolesne rumienie i stany zapalne skóry, które w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń tkanek, a nawet zaburzeń immunologicznych;
głębokie zmarszczki – efekt degradacji włókien kolagenowych i elastynowych, które z czasem powodują utratę jędrności i sprężystości skóry;
zmiany barwnikowe – przebarwienia, plamy soczewicowate czy nieregularna pigmentacja, które są trwałym śladem fotouszkodzeń;
podrażnienia – nadmierna suchość, szorstkość i nadwrażliwość skóry, wynikająca z osłabienia naturalnej bariery ochronnej;
elastoza posłoneczna – zgrubienie i szorstkość skóry, szczególnie na twarzy, szyi czy dłoniach, będące efektem długotrwałej ekspozycji na słońce;
ryzyko nowotworów skóry – przewlekłe uszkodzenia DNA mogą prowadzić do stanów przednowotworowych, a w skrajnych przypadkach do rozwoju czerniaka i innych złośliwych zmian.
Fotoprotekcja – jak powinna wyglądać codzienna pielęgnacja skóry?
Świadoma fotoprotekcja to jeden z najważniejszych elementów codziennej pielęgnacji skóry, który pozwala nie tylko chronić ją przed szkodliwym działaniem promieni UV, ale także zachować zdrowy, promienny wygląd na dłużej. Odpowiednio dobrane produkty i regularność ich stosowania mogą realnie zmniejszyć ryzyko fotostarzenia, przebarwień czy podrażnień. Aby pielęgnacja była skuteczna i kompleksowa, warto pamiętać o kilku kluczowych zasadach:
dobór filtrów przeciwsłonecznych – wybieraj produkty z odpowiednim SPF i szerokim spektrum ochrony (UVA i UVB), dostosowane do rodzaju skóry; osoby ze skłonnością do niedoskonałości powinny unikać ciężkich, komedogennych formuł;
stosowanie właściwej ilości – dla pełnej ochrony należy nakładać odpowiednią warstwę preparatu; zbyt mała ilość znacząco obniża skuteczność fotoochrony;
aplikacja przed ekspozycją na słońce – filtry najlepiej nałożyć 15–30 minut przed wyjściem z domu, aby mogły utworzyć jednolitą barierę ochronną;
regularne uzupełnianie ochrony – ponawiaj aplikację co 2 godziny oraz po kąpieli, intensywnym wysiłku czy wytarciu skóry ręcznikiem;
pielęgnacja całego ciała – nie zapominaj o wrażliwych miejscach, takich jak kark, uszy, dłonie czy stopy, które często są narażone na promieniowanie;
produkty wspierające regenerację – w codziennej rutynie warto uwzględniać również kosmetyki nawilżające i łagodzące podrażnienia, które wzmacniają naturalną barierę ochronną skóry;
świadome stosowanie makijażu z SPF – traktuj go jako uzupełnienie ochrony, a nie jej podstawę.
Jakie kosmetyki stanowią odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną?
Odpowiednia ochrona przed promieniowaniem UV to nie tylko kwestia wyboru dowolnego kremu, ale świadomego sięgania po kosmetyki dopasowane do indywidualnych potrzeb i fototypu skóry. Nowoczesne formuły łączą stabilne filtry z kompleksami antyoksydacyjnymi i składnikami regenerującymi, które wspierają naturalną barierę skóry i spowalniają proces fotostarzenia. Warto zwrócić uwagę na:
nietłuste formuły – lekkie, szybko wchłaniające się, które nie pozostawiają lepkiej warstwy i są wygodne w codziennym stosowaniu;
kremy z filtrem dostosowane do stylu życia – np. SUNSET SPORT SPF 50+, czyli całoroczny preparat stworzony z myślą o osobach aktywnych. Zapewnia bardzo wysoką ochronę, łatwo się reaplikuje i dzięki antyoksydantom neutralizuje wolne rodniki;
produkty pielęgnacyjne do skóry wrażliwej – jak SUNSET AR Krem do twarzy na dzień z filtrem SPF 50+, który poza fotoochroną działa łagodząco, zmniejsza zaczerwienienia i chroni przed degradacją kolagenu, poprawiając koloryt i strukturę skóry.
Co oznacza SPF 30 i 50?
Współczynnik SPF określa stopień ochrony przed promieniowaniem UVB:
SPF 30 zatrzymuje ok. 96,7% promieni,
SPF 50 aż 98%, czyli daje nieco mocniejszą barierę.
Ta niewielka różnica może decydować o bezpieczeństwie skóry właściwej, zwłaszcza u osób z cerą wrażliwą czy skłonną do przebarwień. Aby przebywać bezpiecznie na słońcu, warto sięgać po preparaty z wysokim filtrem i łączyć je z dodatkowymi metodami ochrony przed promieniowaniem słonecznym.
Podsumowanie – czym jest fotoprotekcja w pielęgnacji skóry i na czym polega?
Podsumowując, fotoprotekcja to kompleksowa ochrona skóry przed promieniowaniem UV, która spowalnia fotostarzenie i zmniejsza ryzyko chorób skóry. Jej skuteczność opiera się na połączeniu odpowiednich kosmetyków z codziennymi nawykami. W praktyce oznacza to:
stosowanie kremów z filtrem dopasowanych do fototypu skóry;
sięganie po kosmetyki regenerujące i nawilżające;
reaplikację preparatów oraz dodatkową ochronę, np. nakrycie głowy czy okulary przeciwsłoneczne.
Bibliografia:
Pedic, L. i inni, Recent information on photoaging mechanisms and the preventive role of topical sunscreen products. Acta Dermatovenerologica Alpina, Pannonica et Adriatica, 29(4), 2020.
Czernicki J., Ferenc T., Pacholczyk M., Wpływ słonecznego promieniowania ultrafioletowego (UV) na organizm człowieka, Część I: charakterystyka wybranych właściwości fizykochemicznych i biologicznych promieniowania UV, Łódź 2014.
H. Bojarowicz, N. Bartnikowska, Kosmetyki ochrony przeciwsłonecznej. Cz. II. Wybór optymalnego preparatu, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 3/2014, s. 602-608.
M. Krzyżostan, Ochrona przeciwsłoneczna. Fakty i mity na temat działania filtrów słonecznych, Cosmetic reporter, 2018;7-12: s. 126-128.
01. sierpień. 2024