Skóra tłusta (łojotokowa) - charakterystyka i pielęgnacja cery tłustej

Skóra tłusta jest typem cery, który odznacza się nadmiernym wydzielaniem sebum i charakterystycznym błyszczeniem się twarzy. Choć jej naturalna warstwa ochronna stanowi cenny atut w walce z czynnikami zewnętrznymi, to jednocześnie stawia przed nami wyzwania w codziennej pielęgnacji. Jak dbać o cerę tłustą? Jakie kosmetyki sprawdzą się najlepiej?

Czym charakteryzuje się skóra tłusta?

Skóra tłusta to typ cery, który wyróżnia się specyficzną budową i funkcjonowaniem, wynikającym z nadmiernej aktywności gruczołów łojowych. Ich wzmożona aktywność prowadzi do nadprodukcji sebum, co ma swoje konsekwencje zarówno estetyczne, jak i zdrowotne:

  • nadmiar sebum sprawia, że skóra zaczyna się nadmiernie błyszczeć, a jej powierzchnia jest tłusta w dotyku, szczególnie w tzw. strefie T – obejmującej czoło, nos i brodę;

  • w efekcie zwiększonego wydzielania łoju dochodzi do powiększenia ujść gruczołów łojowych, co widzimy jako rozszerzone pory, nadające cerze nierówną fakturę;

  • nagromadzenie sebum oraz martwych komórek sprzyja powstawaniu zaskórników i wyprysków, a tym samym rozwojowi stanów zapalnych;

  • charakterystyczne są także przebarwienia potrądzikowe i skłonność do blizn, które mogą pozostawać po zmianach zapalnych;

  • grubsza warstwa ochronna sprawia, że skóra tłusta jest bardziej odporna na czynniki zewnętrzne i wolniej się starzeje niż cera sucha.

Od czego przetłuszcza się skóra?

Przetłuszczanie się skóry to proces wynikający z nadmiernej aktywności gruczołów łojowych, które produkują sebum w ilości większej, niż jest to potrzebne do naturalnej ochrony naskórka. Przyczyny tego zjawiska są złożone i obejmują zarówno czynniki biologiczne, jak i środowiskowe. Najczęściej obserwujemy je w okresie dojrzewania, gdy zmiany hormonalne stymulują produkcję łoju, ale problem może utrzymywać się także w dorosłości.

Co więcej, niewłaściwa pielęgnacja, zwłaszcza stosowanie agresywnych środków, prowadzi do odwrotnego efektu – skóra broni się przed przesuszeniem, produkując jeszcze więcej sebum. Zbyt intensywne oczyszczanie czy nieodpowiednie kosmetyki dodatkowo zaburzają jej naturalną równowagę. Skutkiem tych mechanizmów często staje się nie tylko błyszczenie cery, lecz także pojawianie się zaskórników i trądziku.

Do najważniejszych czynników sprzyjających przetłuszczaniu się skóry należą:

  • zaburzenia hormonalne – szczególnie w okresie dojrzewania, ale także w dorosłości;

  • czynniki genetyczne – skłonność do nadprodukcji sebum może być dziedziczna;

  • niewłaściwa pielęgnacja – zbyt częste mycie, stosowanie agresywnych środków lub pomijanie nawilżania;

  • dieta i styl życia – wysoka podaż cukru, stres czy brak snu nasilają działanie gruczołów łojowych;

  • leki i czynniki zewnętrzne – np. sterydy, klimat, nadmierne opalanie.

Zaburzenia hormonalne

Jedną z najczęstszych przyczyn, dla których skóra tłusta staje się problemem, są zaburzenia gospodarki hormonalnej. Wzrost poziomu androgenów – zarówno u kobiet, jak i mężczyzn – powoduje nadmierne wydzielanie sebum. Dlatego w okresie dojrzewania młodzież tak często boryka się z błyszczeniem twarzy, powstawaniem zaskórników i nasilonym trądzikiem. Podobne zjawiska mogą występować także u dorosłych – np. w przebiegu stresu, chorób tarczycy czy po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej.

Czynniki genetyczne

W przypadku skóry tłustej nie bez znaczenia pozostaje dziedziczenie. Jeżeli rodzice lub rodzeństwo mają cerę przetłuszczającą się, istnieje duże prawdopodobieństwo, że skóra potomstwa również będzie podatna na nadmierne wydzielanie sebum.

Niewłaściwa pielęgnacja cery tłustej

Błędy w doborze kosmetyków mogą nasilać problem przetłuszczania. Zbyt agresywne oczyszczanie, brak nawilżania lub stosowanie produktów na bazie alkoholu prowadzą do przesuszenia. Skóra reaguje wówczas mechanizmem obronnym – produkuje jeszcze więcej sebum, by odbudować barierę hydrolipidową. Nieodpowiednia pielęgnacja jest jednym z czynników, które mogą znacząco nasilać problem tłustej skóry.

Dieta i styl życia

Nie tylko hormony czy geny, ale również codzienne nawyki wpływają na stan cery. Dieta bogata w cukry proste, przetworzoną żywność i tłuszcze nasycone często sprzyja nadaktywności gruczołów łojowych. Do tego dochodzi stres, brak snu czy palenie papierosów – wszystkie te elementy potrafią pogorszyć kondycję twarzy, nasilając błyszczenie i stany zapalne.

Jaka choroba jest przyczyną tłustej skóry?

Tłusta skóra może być objawem innych zaburzeń, takich jak:

  • łojotokowe zapalenie skóry;

  • trądzik pospolity;

  • schorzenia endokrynologiczne (np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy, choroby nadnerczy).

Jak dbać o skórę tłustą – najważniejsze zasady

Skóra tłusta wymaga delikatnego, ale systematycznego podejścia – zbyt intensywne oczyszczanie lub nieodpowiednie preparaty mogą przynieść odwrotny skutek. Najważniejszymi zasadami, które pomagają regulować wydzielanie sebum i poprawiają wygląd cery, są:

  • stosowanie łagodnych, niekomedogennych kosmetyków, które nie zatykają porów i nie zaburzają naturalnej bariery ochronnej;

  • regularne nawilżanie – nawet w przypadku skóry tłustej – aby uniknąć przesuszenia i kompensacyjnego nadmiernego wydzielania sebum;

  • codzienna ochrona przeciwsłoneczna, ponieważ promieniowanie UV osłabia strukturę naskórka i może nasilać łojotokowe działanie gruczołów;

  • odpowiednia dieta, bogata w witaminy i nienasycone kwasy tłuszczowe, a uboga w cukry proste i produkty wysokoprzetworzone;

  • unikanie agresywnych praktyk, takich jak samodzielne wyciskanie zmian czy częste sięganie po preparaty z alkoholem.

Jak dbać o cerę tłustą? Pielęgnacja krok po kroku

Krok 1. Oczyszczanie skóry

Podstawą pielęgnacji w przypadku skóry tłustej jest staranne, ale jednocześnie delikatne oczyszczanie. To etap, który odpowiada za usuwanie nadmiaru sebum, zanieczyszczeń i resztek makijażu, a jednocześnie chroni naturalną barierę ochronną. Zbyt silne działanie środków myjących prowadzi do przesuszenia i zaburzenia płaszcza hydrolipidowego, co paradoksalnie skutkuje jeszcze większą aktywnością gruczołów łojowych.

Dlatego rekomendowana jest Delikatna emulsja do mycia twarzy Ph.Doctor, stosowana dwa razy dziennie przez minutę. Wieczorem oczyszczanie warto rozpocząć od demakijażu oraz dokładnego zmycia kremu z filtrem (za pomocą Osmogel Precleanser), a następnie sięgnąć po emulsję, aby skóra była przygotowana na kolejne etapy pielęgnacji.

Krok 2. Złuszczanie martwego naskórka

Regularne złuszczanie martwego naskórka raz w tygodniu to krok, który pozwala odblokować pory, zmniejszyć ich widoczność i zapobiegać powstawaniu niedoskonałości. W pielęgnacji skóry tłustej świetnie sprawdzają się kwasy – np. kwas mlekowy 12% peeling do twarzy i ciała. Jego stopniowe wprowadzanie (od 3 minut w pierwszym tygodniu do 10 minut maksymalnie) pozwala uniknąć podrażnień i przynosi efekt wygładzenia oraz rozjaśnienia cery.

Wieczorami, w ramach zaawansowanej kuracji, można dodatkowo sięgnąć po FACE & BODY RetinALL 0,05%, stopniowo zwiększając częstotliwość stosowania (wyrabiając tolerancję przez około 12 tygodni), co wspiera procesy odnowy naskórka i reguluje wydzielanie sebum. Co najważniejsze tych preparatów nie należy łączyć ze sobą tego samego dnia.

Krok 3. Odżywienie

Po oczyszczeniu i złuszczeniu skóra jest gotowa, by przyjąć składniki aktywne o silnym działaniu regenerującym i antyoksydacyjnym. Tutaj doskonale sprawdzi się Tetra C Serum – bogate źródło witaminy C, które aplikujemy rano i wieczorem tuż po myciu twarzy. Serum działa rozjaśniająco, wspiera syntezę kolagenu i zmniejsza ryzyko powstawania przebarwień. Co więcej, dzięki antyoksydantom neutralizuje wolne rodniki, chroniąc skórę przed przedwczesnym starzeniem i wspierając jej równowagę.

Krok 4. Nawilżanie

Choć może się wydawać, że w przypadku skóry tłustej nawilżanie nie jest konieczne, to w rzeczywistości jest to jeden z kluczowych etapów. Odpowiednio dobrane kremy regulują pracę gruczołów łojowych i wspierają odbudowę osłabionego płaszcza hydrolipidowego. Lipidowy krem do twarzy zapewnia optymalne nawilżenie bez efektu ciężkości, a jednocześnie wzmacnia naturalną barierę ochronną skóry. Dzięki systematycznemu stosowaniu można zauważyć wyraźne zmniejszenie skłonności do błyszczenia i powstawania stanów zapalnych.

Krok 5. Ochrona UV

Ostatnim, ale absolutnie niezbędnym etapem jest ochrona przed promieniowaniem UV. Promienie słoneczne nie tylko przyspieszają starzenie się skóry, ale także nasilają łojotokowe działanie gruczołów. W codziennej pielęgnacji obowiązkowy jest krem z filtrem, np. SUNSET SPORT SPF 50+ – najlepiej w formie lekkiej emulsji, która nie zatyka porów i nie obciąża skóry. W przypadku cery tłustej takie produkty pozwalają zabezpieczyć skórę przed szkodliwym wpływem promieniowania, jednocześnie zachowując jej świeżość i matowe wykończenie.

Jakie składniki aktywne i kosmetyki do cery tłustej?

1. Niacynamid

Niacynamid, czyli witamina B3, to jeden z najcenniejszych składników aktywnych w pielęgnacji skóry tłustej. Jego działanie polega przede wszystkim na regulowaniu pracy gruczołów łojowych, co ogranicza nadmierne wydzielanie sebum i zmniejsza widoczność porów. Dodatkowo działa przeciwzapalnie, łagodząc podrażnienia i redukując ryzyko powstawania nowych zmian trądzikowych. Regularne stosowanie kosmetyków z niacynamidem:

  • poprawia koloryt skóry;

  • rozjaśnia przebarwienia;

  • wzmacnia barierę ochronną, co jest szczególnie ważne w przypadku skóry tłustej, skłonnej do osłabienia naturalnych mechanizmów obronnych.

2. Kwas mlekowy

Kwas mlekowy to jeden z najdelikatniejszych kwasów AHA, który skutecznie, a zarazem łagodnie usuwa martwe komórki naskórka, pozostawiając skórę gładką, świeżą i dobrze nawilżoną. Wpływa regulująco na pracę gruczołów łojowych, co pomaga ograniczyć nadmierne wydzielanie sebum i poprawia wygląd skóry wokół mieszków włosowych. Dzięki regularnemu stosowaniu peelingów z kwasem mlekowym cera staje się oczyszczona, bardziej jednolita i promienna.

Substancja ta działa:

  • złuszczająco;

  • nawilżająco;

  • przeciwstarzeniowo;

  • wspierająco w procesach regeneracyjnych skóry.

Co więcej, pobudza produkcję kolagenu, elastyny i ceramidów, dzięki czemu skóra zyskuje jędrność, elastyczność i zdrowy wygląd.

3. Retinal

Retinal, czyli aldehyd witaminy A, to składnik o wyjątkowo szerokim spektrum działania. Wyróżnia się skutecznością w regulowaniu pracy gruczołów łojowych, co prowadzi do zmniejszenia przetłuszczania i widoczności porów. Ponadto wspiera proces odnowy komórkowej i złuszczania naskórka, przez co poprawia strukturę skóry oraz ogranicza powstawanie niedoskonałości. W odróżnieniu od tradycyjnego retinolu retinal działa szybciej i bywa lepiej tolerowany przez wrażliwe skóry. Dzięki temu stosowanie produktów z retinalem pozwala nie tylko na walkę z przetłuszczaniem, ale również na profilaktykę przeciwstarzeniową.

4. Ekstrakt z zielonej herbaty

Ekstrakt z zielonej herbaty to naturalne źródło polifenoli, które wykazują silne właściwości antyoksydacyjne. Ich działanie polega na neutralizowaniu wolnych rodników, ochronie przed stresem oksydacyjnym i spowolnieniu procesów starzenia. W kontekście skóry tłustej szczególnie cenna jest zdolność ekstraktu do ograniczania wydzielania sebum oraz łagodzenia stanów zapalnych. Regularne stosowanie kosmetyków z zieloną herbatą:

  • poprawia wygląd skóry;

  • zmniejsza skłonność do wyprysków;

  • przywraca jej świeży, zdrowy wygląd;

  • wspiera regenerację i pomaga odbudować naturalną równowagę skóry, nie naruszając jej bariery ochronnej.

5. Kwas azelainowy

Kwas azelainowy:

  • reguluje proces keratynizacji, czyli naturalnej wymiany komórek naskórka, dzięki czemu zapobiega zatykaniu się porów;

  • wykazuje właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne, co sprawia, że skutecznie redukuje objawy trądziku;

  • dodatkowo działa rozjaśniająco – niweluje przebarwienia potrądzikowe i wyrównuje koloryt skóry.

Regularne stosowanie kosmetyków z kwasem azelainowym poprawia strukturę naskórka, zmniejsza widoczność niedoskonałości i wspiera zdrowy wygląd skóry tłustej.

Podsumowanie – na czym polega pielęgnacja cery tłustej?

Podsumowując, pielęgnacja cery tłustej polega na umiejętnym połączeniu troski o równowagę skóry z minimalizowaniem jej problematycznych cech. Najważniejsze są redukcja nadmiernego wydzielania sebum oraz świadome wsparcie bariery ochronnej. Warto zatem pamiętać o dobrze dobranych krokach pielęgnacyjnych, do których należą:

  • delikatne, ale skuteczne oczyszczanie, utrzymujące skórę w czystości bez podrażnień;

  • rozsądne złuszczanie, które odblokowuje pory i wygładza strukturę naskórka;

  • aktywne składniki o ukierunkowanym działaniu, wspierające regulację gruczołów łojowych;

  • lekkie, a zarazem odżywcze nawilżanie, wzmacniające płaszcz hydrolipidowy;

  • konsekwentna fotoprotekcja, chroniąca skórę przed negatywnym wpływem promieni UV.

Bibliografia:

  1. Jankowiak W., Imielski W., Pachurka J., Kosmetologia wobec problemów cery tłustej i trądzikowej, 5 / 2016 / vol. 5 Kosmetologia Estetyczna.

  2. Wiśniewska J. i inni, Salicylic acid and its use in cosmetology. Aesthetic Cosmetology and Medicine. 12. 91-95, 2023.

  3. Arct J. i inni, Kwas azelainowy w kosmetologii Azelaic acid in cosmetology, Warszawie, Fundacja & Uczelnia, & Skłodowskej-Curie, Medyczna. (2020).

  4. Ibišević M. i inni, Evaluation of the effectiveness of niacinamide-based cosmetic preparations in reducing facial skin sebum levels. Technologica acta. 17. 59-64, 2024.

  5. https://biotechnologia.pl/kosmetologia/dlaczego-warto-stosowac-ekstrakt-z-zielonej-herbaty-w-kosmetykach,22130?month=4&year=2027 [dostęp: 04.09.2025]

05. grudzień. 2023 — Dr n. med. Nina Wiśniewska
Lewo Starsze artykuły Wróć do Blog kosmetyczny Ph.Doctor Nowszy artykuł Prawo