Zaskórniki otwarte – przyczyny, pielęgnacja i zapobieganie

Zaskórniki otwarte, nazywane potocznie wągrami to jeden z częstych problemów dermatologicznych, z którym zmaga się zarówno młodzież, jak i osoby dorosłe. Przyczyny ich występowania to najczęściej nadmierne wydzielanie sebum, nieprawidłowa pielęgnacja, zła dieta, hormony, zanieczyszczenia powietrza i stres. Jednak warto pamiętać, że właściwa pielęgnacja oraz inne działania profilaktyczne pozwalają ograniczyć ich widoczność. Jakie kosmetyki stosować, aby przywrócić skórze zdrowy i promienny wygląd?

Czego dowiesz się z artykułu?

1. Czym są zaskórniki otwarte?

2. Jakie są przyczyny powstawania zaskórników otwartych?

3. Jak zapobiegać powstawaniu zaskórników otwartych? Ważne kroki w pielęgnacji skóry z Ph.Doctor

4. Kosmetyki na zaskórniki otwarte – jakich składników aktywnych szukać?

5. Czy wyciskanie zaskórników to dobry pomysł?

6. Jak zminimalizować widoczność zaskórników otwartych?

Czym są zaskórniki otwarte?

Zaskórniki otwarte są powszechnie znane jako wągry, czy czarne kropki (ang. blackheads). Powstają w wyniku zatkania porów skóry, czyli ujść mieszków włosowych, mieszaniną sebum, martwych komórek naskórka oraz drobnych zanieczyszczeń.

W przeciwieństwie do zaskórników zamkniętych, które pozostają białe z powodu braku kontaktu z tlenem, zaskórniki otwarte uwidaczniają się jako małe, ciemne punkty. Ich charakterystyczna ciemna barwa nie jest zatem efektem brudu, lecz procesu oksydacji – gdy zgromadzona w porze treść zostaje wystawiona na kontakt z powietrzem, tłuszcze i keratyna ulegają utlenieniu, co nadaje zmianie czarny odcień widoczny na powierzchni skóry.

Zaskórniki otwarte najczęściej występują w tzw. strefie T:

● na czole;

● na nosie;

● na brodzie.

Dlaczego tak się dzieje? Gruczoły łojowe w tych obszarach wykazują zwiększoną aktywność i dochodzi do nadprodukcji sebum. Choć same w sobie nie mają zwykle charakteru zapalnego i stanowią głównie problem estetyczny, ich obecność może sprzyjać powstawaniu zmian trądzikowych, jeśli dojdzie do nadkażenia bakteryjnego.

Jakie są przyczyny powstawania zaskórników otwartych?

Zrozumienie przyczyn powstawania zaskórników otwartych jest kluczowe, aby skutecznie im zapobiegać i właściwie pielęgnować skórę. Choć mechanizm ich powstawania opiera się głównie na zablokowaniu porów skóry masą łojowo-rogową, na ten proces wpływa wiele czynników biologicznych, środowiskowych i pielęgnacyjnych. Najważniejsze z nich to:

• nadmierne wydzielanie sebum – gruczoły łojowe wytwarzają zwiększoną ilość łoju, co sprzyja blokowaniu ujść mieszków włosowych. To cecha typowa dla skóry tłustej i mieszanej, często związana z zaburzeniami hormonalnymi czy predyspozycjami genetycznymi;

• nieprawidłowa pielęgnacja skóry – brak regularnego, ale delikatnego złuszczania, pomijanie demakijażu, czy niestosowanie ochrony przeciwsłonecznej to kolejne czynniki, które przyczyniają się do powstawania otwartych zaskórników;

• nieprawidłowa keratynizacja naskórka – gdy naturalny proces złuszczania martwych komórek naskórka jest zaburzony, dochodzi do ich nadmiernego gromadzenia i zatykania porów, co w połączeniu z sebum tworzy środowisko sprzyjające powstawaniu zaskórników;

• niewłaściwa higiena skóry – zarówno jej brak, jak i nadmiar mogą pogarszać problem. Zbyt agresywne oczyszczanie uszkadza barierę hydrolipidową, pobudzając gruczoły do nadprodukcji sebum, podczas gdy niedokładne mycie sprzyja kumulacji zanieczyszczeń w porach;

• stosowanie nieodpowiednich kosmetyków – preparaty zawierające parafinę, wazelinę, lanolinę, czy silikony mogą działać komedogennie i nasilać powstawanie zaskórników. Również produkty z alkoholem, czy silnymi detergentami (SLS, SLES) prowadzą do przesuszenia skóry i wtórnego łojotoku.

Jak zapobiegać powstawaniu zaskórników otwartych? Ważne kroki w pielęgnacji skóry z Ph.Doctor

Aby skutecznie zredukować zaskórniki otwarte i zapobiec ich ponownemu powstawaniu, warto wprowadzić do swojej rutyny pielęgnacyjnej sprawdzone produkty i składniki aktywne. Podstawą jest regularne oczyszczanie i złuszczanie, które zapobiega zatykaniu ujść mieszków włosowych, a także pielęgnacja regulująca wydzielanie sebum i wspierająca regenerację skóry.

Najważniejsze kroki w codziennej pielęgnacji:

• Demakijaż i oczyszczanie – zacznij od dokładnego usunięcia makijażu i zanieczyszczeń. Świetnie sprawdzi się Osmogel Precleanser – osmotyczny żel do demakijażu, który usuwa filtry UV i makijaż, pozostawiając skórę świeżą i wolną od podrażnień. Następnie zastosuj Delikatną emulsję do mycia twarzy, która delikatnie, ale skutecznie oczyszcza cerę z nadmiaru sebum i zanieczyszczeń, nie naruszając jej naturalnej bariery ochronnej; - Pamiętaj: Po Osmogel i Delikatną emulsję sięgnij w wieczornej pielęgnacji, a w porannej tylko po Delikatną emulsję.

• Złuszczanie martwego naskórka – Kwas mlekowy 12% Peeling do twarzy i ciała usuwa martwe komórki naskórka, wspiera odblokowanie porów i reguluje wydzielanie sebum. To ważny krok, który realnie zmniejsza widoczność zaskórników i poprawia gładkość skóry.

Pamiętaj: stosuj kwas 2–3 razy na ciało, 1-2 razy na twarz w tygodniu;

• Składniki aktywne w codziennej pielęgnacji – doskonałym wyborem jest Tetra C Serum, które dostarcza stabilnej formy witaminy C, działa antyoksydacyjnie, rozjaśnia i wspiera regenerację skóry. W wieczornej pielęgnacji z kolei warto sięgnąć po RetinALL IN ONE Krem do twarzy ze stabilną formą retinalu 0,1% - wprowadź go dopiero po wyrobieniu tolerancji i rozpocznij od stężenia 0,05%. Składnik ten reguluje pracę gruczołów łojowych, wygładza strukturę skóry i działa przeciwzapalnie, redukując ryzyko powstawania zmian trądzikowych. Ważne, aby nie nigdy nie łączyć kwasu mlekowego z retinalem tego samego dnia;

● Regeneracja, nawilżenie i ochrona bariery skóry – aby wzmocnić i ukoić skórę, szczególnie wrażliwą lub czasowo uwrażliwioną terapiami dermatologicznymi, doskonałym uzupełnieniem pielęgnacji jest Lipidowy krem do twarzy. Zawarty w nim niacynamid działa przeciwzapalnie i wzmacnia barierę naskórkową, a skwalan i olej ryżowy przyspieszają regenerację, pozostawiając skórę gładką i elastyczną. Dzięki lekkiej, wegańskiej formule krem nadaje się do codziennego stosowania rano i wieczorem oraz świetnie sprawdza się jako baza pod makijaż.

Kosmetyki na zaskórniki otwarte – jakich składników aktywnych szukać?

Dobrze dobrane substancje nie tylko redukują nadmiar sebum, ale też minimalizują ryzyko powstawania zmian trądzikowych i stanów zapalnych mieszków włosowych. Co ważne, choć zaskórniki najczęściej kojarzone są z cerą tłustą, problem ten może dotyczyć praktycznie każdego rodzaju skóry. Należy więc odpowiednio dopasować pielęgnację, szczególnie gdy mamy do czynienia ze skórą wrażliwą lub podatną na podrażnienia. Do najczęściej rekomendowanych składników aktywnych należą:

1. Kwas mlekowy:

● należy do alfa-hydroksykwasów (AHA), naturalnie występuje w skórze jako element NMF (natural moisturizing factor);

● delikatnie złuszcza martwe komórki i wspiera proces oczyszczania porów;

● dzięki właściwościom nawilżającym dobrze tolerowany nawet przez wrażliwą cerę;

● rozjaśnia przebarwienia, poprawia jędrność skóry i reguluje wydzielanie sebum.

2. Retinal:

• zaawansowana forma retinoidu – wymaga tylko jednego przekształcenia do aktywnej postaci kwasu retinowego;

• działa skutecznie już w niskich stężeniach, stymulując produkcję kolagenu i wygładzając strukturę skóry;

• wykazuje silne działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, dzięki czemu redukuje ryzyko rozwoju zmian o charakterze zapalnym;

• rozjaśnia przebarwienia, poprawia rozświetlenie skóry i zmniejsza widoczność rumienia;

• reguluje nadmierną produkcję sebum, co ogranicza powstawanie nowych zaskórników.

3. Niacynamid:

• reguluje pracę gruczołów łojowych, ograniczając nadmierne wydzielanie sebum, dlatego rekomendowany jest szczególnie dla osób z cerą tłustą;

• działa przeciwzapalnie, łagodząc podrażnienia i uspokajając reaktywną skórę;

• stymuluje syntezę ceramidów oraz wolnych kwasów tłuszczowych, dzięki czemu wzmacnia funkcję bariery skórnej.

Czy wyciskanie zaskórników to dobry pomysł?

Obecność zaskórników otwartych na nosie, czole, czy brodzie często bywa frustrująca i wielu osobom naturalnie nasuwa się myśl o ich szybkim usunięciu poprzez wyciskanie. Choć na pierwszy rzut oka może się to wydawać prostym i skutecznym sposobem, w rzeczywistości niesie ze sobą więcej zagrożeń niż korzyści.

Mechaniczne wyciskanie prowadzi do mikrouszkodzeń naskórka, które mogą skutkować powstawaniem blizn i trwałych przebarwień. Co więcej, naruszenie struktury skóry otwiera drogę dla bakterii – zarówno tych obecnych na dłoniach, jak i naturalnie bytujących na powierzchni skóry – co sprzyja powstawaniu stanów zapalnych i trudniejszych w leczeniu zmian trądzikowych. Nieumiejętne usuwanie zaskórników może zatem pogorszyć stan cery, zamiast go poprawić.

Jak pozbyć się zaskórników otwartych?

Skuteczne pozbycie się zaskórników otwartych wymaga nie tylko prawidłowej pielęgnacji domowej, ale również spojrzenia szerzej na styl życia oraz – w razie potrzeby – sięgnięcia po wsparcie specjalistów. Często to właśnie połączenie codziennych nawyków, odpowiedniej diety i profesjonalnych zabiegów daje najlepsze rezultaty, ograniczając widoczność porów i powstawaniu nowych zaskórników.

O czym warto pamiętać poza domową pielęgnacją? Z pewnością o:

• zabiegach z zakresu kosmetologii estetycznej – jeśli samodzielne działania nie przynoszą satysfakcjonujących efektów, pomocne mogą być profesjonalne procedury. Polecany jest peeling kawitacyjny, który przy pomocy ultradźwięków dogłębnie oczyszcza skórę, usuwa nagromadzone zanieczyszczenia i nadmiar sebum, a przy tym zmniejsza widoczność porów. Alternatywą mogą być też peelingi chemiczne, mikrodermabrazja, czy terapie światłem LED;

• diecie i stylu życia – stan skóry w dużej mierze odzwierciedla kondycję organizmu. Dlatego warto zadbać o zdrową, zbilansowaną dietę, bogatą w kwasy omega-3 i zdrowe tłuszcze, które wspierają procesy regeneracyjne skóry i regulują jej gospodarkę lipidową. Równie istotne jest odpowiednie nawodnienie, redukcja stresu oraz regularna aktywność fizyczna, które pomagają w utrzymaniu równowagi hormonalnej i metabolicznej.

• kontrolach dermatologicznych – regularne wizyty u specjalisty pozwalają ocenić, czy zaskórniki nie przeradzają się w zmiany o charakterze zapalnym. Dermatolog, w zależności od obrazu klinicznego, może zaproponować spersonalizowaną terapię – od preparatów leczniczych po zabiegi wspierające regulację pracy gruczołów łojowych.

Sekcja FAQ:

1. Jak zminimalizować widoczność zaskórników otwartych?

Regularnie oraz delikatnie oczyszczaj i złuszczaj skórę, stosuj składniki aktywne (np. retinal, kwas mlekowy, czy niacynamid) i dbaj o nawilżenie.

2. Czy należy wyciskać otwarte zaskórniki?

Nie. Samodzielne wyciskanie zaskórników może prowadzić do mikrouszkodzeń skóry, powstawania blizn i przebarwień, a także zwiększa ryzyko infekcji bakteryjnych oraz rozwoju zmian zapalnych.

3. Co najlepiej usuwa zaskórniki?

Kwasy AHA i BHA, retinoidy, niacynamid oraz zabiegi kosmetologiczne, takie jak peeling kawitacyjny, czy mikrodermabrazja.

4. Co powoduje zaskórniki otwarte?

Zaskórniki otwarte powstają najczęściej przez nadmierne wydzielanie sebum, nieprawidłową pielęgnację skóry, złą dietę, wahania hormonów, zanieczyszczenia powietrza oraz stres.

Bibliografia:

1. W. Jankowiak, W. Imielski, J. Pachurka, Kosmetologia wobec problemów cery tłustej i trądzikowej,http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2016.5-5.pdf [dostęp 02.10.2025]

2. Christopher M. Wong i inni, Presentations of Cutaneous Disease in Various Skin Pigmentations: Acne Vulgaris - Comedonal Acne, HCA Healthc J Med. 2024 Mar 29;5(1):19-25.

3. Najeeb A., Gaurav V., Sharma R., Comedones in dermatology. Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2024;90:396-407.

4. Janda K., Chwiłkowska M., Trądzik pospolity – etiologia, klasyfikacja, leczenie, Annales Academiae Medicae Stetinensis Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 2014, 60, 2, 13–18.

5. Baldwin H., Tan J., Effects of diet on acne and its response to treatment, American Journal of Clinical Dermatology, wyd. 22(1), 2021, s. 55-65.

6. Czarnota A., Retinoidy. Mechanizm działania, właściwości oraz zakres stosowania w dermatologii i kosmetologii, 4 / 2018 / vol. 7 Kosmetologia Estetyczna.